Αρχιτεκτονική χαμηλού ανάγλυφου.
 |
| Photo credit: Ανδρέας Νικολοβγένης |
Με τα κείμενά τους, μάς δίνουν την ευκαιρία να δούμε αλλιώς κτίρια που βλέπουμε καθημερινά ή κτίρια που προσπερνάμε, αλλά κυρίως να μας θυμίσουν, εμμέσως πλην σαφώς, ότι η αρχιτεκτονική αποτελεί τον καθρέφτη της ίδιας της κοινωνίας, του πολιτισμού της και των επιλογών της…
Ο αρχιτέκτονας και διδάσκων στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Ανδρέας Νικολοβγένης γράφει για το κτίριο της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ) στην οδό Αβέρωφ.Κατηφορίζοντας την οδό Αβέρωφ, στο δεξί μας χέρι μετά το κτίριο της «Μεραρχίας» προβάλλει ένα ανάγλυφο μεγάλων διαστάσεων που διακρίνεται εκτός από το μέγεθός του και από το πορτοκαλί χρώμα του. Το ανάγλυφο αποτελεί έργο του σημαντικού καλλιτέχνη Πάρι Πρέκα ο οποίος εκλήθη το 1965 από τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος Ξενοφώντα Ζολώτα να διακοσμήσει την όψη του καταστήματος των Ιωαννίνων που είχε οικοδομηθεί από το 1960 σε σχέδια του αρχιτέκτονα Μιχάλη Κανάκη.
Το έργο είναι στην ουσία ένα «χαμηλό» ανάγλυφο (γαλλ. bas-relief), όπως ορίζεται ένα ανάγλυφο που προβάλλει ελάχιστα από το φόντο του. Τέτοια είναι τα γλυπτά του Παρθενώνα αλλά και τα νομίσματα. Μια φαινομενικά μικρή χειρονομία που όμως αρκεί για να προσδώσει βάθος πεδίου και να ιεραρχήσει τους πρωταγωνιστές του εκάστοτε θέματος, εν προκειμένω τον Βασιλιά Πύρρο που φθάνει στον ιερό χώρο της Δωδώνης. Το ανάγλυφο δημιουργήθηκε μέσω της πρωτότυπης εκτόξευσης ρινισμάτων ατσαλιού ενώ το χρώμα του οφείλεται στην τεχνική της εγκαυστικής.
 |
| Photo credit: Γιώργης Γερόλυμπος/ΤτΕ |
Η όψη του κτιρίου του καταστήματος είναι λιτή με σαφή διμερή διάρθρωση, αναλογία 1:1 δεξιά, η οποία εξελίσσεται προοδευτικά σε χρυσή τομή στην αριστερή πλευρά όπου η οδός Αβέρωφ κατηφορίζει. Η λιτότητα επιτείνεται από το γενικά αδιαφανές ισόγειο που προφανώς ανταποκρινόταν και σε ζητήματα ασφάλειας. Η λιτότητα ακολουθείται και στον όροφο μέσω ενός γραμμικού παραθύρου που σκιάζεται από κατακόρυφες περσίδες τοποθετημένες με τακτικό ρυθμό.
Μόνη παρέκκλιση αποτελεί η ελαφρά υποχώρηση της όψης στο ισόγειο και η δημιουργία μιας «λοξής» σε κάτοψη επιφάνειας που επενδύεται από το ανάγλυφο του Πρέκα. Η κλίση δημιουργεί προοπτική σύγκλιση που δίνει την ψευδαίσθηση μεγαλύτερου βάθους, σε συνδυασμό με τη σκιά που αντιτίθεται στη λευκή, από μάρμαρο Διονύσου, ορθομαρμάρωση του πρώτου πλάνου. Αυτός ο μικρός αλλά «γενναίος» χειρισμός που παρακολουθεί την κατωφέρεια του δρόμου, επισημαίνει και ενθαρρύνει την είσοδο στο κτίριο μέσω μιας δυσανάλογα μεγάλης διαφανούς πόρτας, που οδηγεί σε έναν, επίσης μεγάλο για το μέγεθος του κτιρίου, εσωτερικό διάδρομο, που ομοιάζει σε διαστάσεις με δρόμο.
Κατ’ αυτόν τον τρόπο η όψη δεν παραμένει ένα φόντο για τον δημόσιο χώρο αλλά μεταγγίζει την πόλη στο εσωτερικό του κτιρίου, μεταγράφοντας μια αστική σχέση, ενός «άλλου» δρόμου, του διαδρόμου, με ένα «άλλο» κτίριο, τον διπλού ύψους χώρο συναλλαγών με όψη μια εσωτερική στοά και το ενδιάμεσο μακρύ, διακεκομμένο, guichet εξυπηρέτησης.
Το κτίριο λειτουργεί το ίδιο ως ένα χαμηλό ανάγλυφο και τα άλογα του Πρέκα αδημονούν να εισέλθουν στον εσωτερικό δρόμο μαζί με τους συναλλασσόμενους.
